Nevşehir'in Avanos ilçesinde Hititlere kadar dayanan çanak çömleğinde kullanılan çamurunu sanata dönüştüren çanak ve çömlek ustası Chez Galip körükçü” ile yaptığımız söyleşide; eskiden çanak çömlek yapmasını bilmeyen genç Erkeklere kız verilmezmiş, yakın zamana kadar mesleğe olan ilginin azaldığını, işin içine turizm girince çanak çömlekçiliğin yeniden cazip hale geldiğini söyledi. ''Kör de bilir Avanos'un yolunu, çanak çömlek kırıklarından'' sözüyle ifade etti.

  “AVANOS’TA YAŞAYAN ÇAĞDAŞ KIZILDERİLİ”

Chez Galip Usta’nın atölyesi, dar ve uzunca bir mağarada bulunuyor. Mağara’nın duvarlarında adres yazılı kartlara yapıştırılmış binlerce saç var. Herhalde dünyanın en büyük kadın saçı koleksiyonu bu…

Avanos-Kayalara oyulmuş bölmeden geçip kapıdan içeri girdiğimde baştan aşağı saçlarla kaplı bir mağara karşılaşıyorum. Ne saçı diyeceksiniz? Dünyanın Her bir yanından binlerce insanın saçıyla.

İçbükey şekilde oyulmuş, dar ve uzunca mağaranın duvarlarına adres yazılı kartlara yapıştırılmış saçlar gelişi güzel tutturulmuş. Saçlar kartlara utturulmuş kartlarda yazılı adreslerin arasından saçlar sarkıyor.

Kesin olmamakla birlikte herhalde dünyanın en büyük kadın saçı koleksiyon müzesi bu. Sayılmayacak kadar çok olduğundan kabataslak hesaplamaya çalışıyorum, otuz bini geçkin bir sayı ortaya çıkıyor.

Kızılderililerin geleneğini yaşatan bu kişi, Kapadokya’nın el sanatları merkezi Avanos’un en ünlü çömlek ustası Chez Galip KÖRÜKÇÜ saç koleksiyonu.1989 yılında Guinness rekorlar kitabına müze olarak girmeye hak kazanmış.

Chez Galip usta’nın 49 yıl çalıştığı kendi atölyesi kayaya oyulmuş bir mağarada bulunuyor. Uzunca 3 büyük odası var. Bir odasını saç koleksiyonuna ayırmış. 41 yıllık saç müzesinde, koleksiyonun bulunduğu odanın orta yerindeki tezgâhta sergiliyor.

Saç koleksiyonunun ilginç bir öyküsü var. 1979 yılı başında Chez Galip Usta, Fransız bayan arkadaşı ülkesine dönerken, doğrudan adres istemekten

Çekindiği için hatıra olsun diye bir tutam saçla birlikte adresini istiyor. Nereye koyalım diye düşünürken arkadaşı duvarın bir köşesine tutturuyor. Zamanla ziyarete gelen turistler merak edip soruyorlar ‘’bu saç ne? ’diye. Öğrendikten sonra onlar da bırakmak istiyor. Böylelikle koleksiyon büyüyüp gidiyor. Kırk bir yılda otuz bine yakın saç toplanıyor. Bu sayı diğer yandan Chez Galip Usta’nın atölyesinde ne kadar ilgi olduğunu da gösteriyor. Konuştuğum kişiler Avanos’a gelen turistlerin yüzde doksanının bu atölyeyi gezdiğini söylüyorlar. Gerçekten atölyede bazen yer bulmak mümkün değil.

Koleksiyonunun diğer ilginç yanıda; saçlar arasında her yıl yapılan çekiliş sonucunda değişik ülkelerden10 kişi Avanos’a Davet edilerek 15 gün süresince yörede tatil geçirip isterlerse çömlekçilik stajı yapabiliyorlar. Burada 15 gün içindeki bütün masraflar Chez Galip Usta tarafından karşılanıyor

Bununla birlikte; Fransa’da bir seyahat acentesi aracılığı ile düzenli olarak yanına genç stajyerler çalıştırıyor. İki veya üç hafta Chez Galip Usta’nın ailesiyle birlikte alıp atölyede çömlekçilik stajı yapıyorlar. Bu süre içinde atlarla Kapadokya bölgesini geziyorlar. Bunların da harcamaları atölye tarafından karşılanıyor. Ayrıca isteyen stajyerler halıcılık, mermercilik gibi bölgenin diğer el sanatlarını da öğrenebiliyorlar.

Bu stajyerlerle birlikte atölyenin tüm çalışma kadrosu bazen 12-13’ü buluyor. Ama asıl kadro 4 kişi, bu iş İtalya’da seramik öğrenimi gören kardeşiyle birlikte yürütüyor. Babasından devraldığı mekân ve teknikleri aynen koruyup, yeni formlar deneyerek alışmamışın dışında, turistlerin ilgisini çekecek eşyalar üretmeye başlamış. Yedi yaşından beri bu işle uğraştığını söylüyor. Yaptığı şarap kadehlerini arkadaşlarına satarak okuyup sağlık meslek yüksekokulundan mezun olmuş. Çocukluğunda bu işin hiç de cazip gelmediğini söylüyor.

‘’Peki, niçin ara vermeden devam ettirdiniz? ’diye soruyorum. Dokuz, on yaşlarında atölyelerin kapalı olduğu öğle saatlerinde, gelen bir turiste yaptığı gösteri sonucunda aldığı alkışların ve turistin memnuniyetinin neden olduğunu söylüyor.

Genç yaşlarda çömlekçinin giysisini yıkamak zor oluyor diye evlenecek kız bile bulamadığını söylüyor. Şu anda Chez Galip Usta atölyesinde tanıştığı Hollandalı bir bayanla evli.

Kızıl ırmağın kıyısına kurulmuş Avanos’ta şu anda 200 kadar çömlek atölyesi bulunuyor. Bu atölyelerdeki ustaların çoğu Chez Galip’in yanında öğrenmişler bu işi. Yörede turizmin gelişmesiyle birlikte çömlekçilik de gelişmiş.

Doğrusu, Chez Galip Usta’nın atölyesinde toprak kaplarda sunulan bir tadımlık şarabın damakta bıraktığı tat Avanos’u hatırlatmaya yetiyor.

                      Avanos'ta Dünya Listesinde Bir Müze

Amerikan haber kanalı ABC News, dünyanın en garip 15 müzesini sıraladı.

Garip müzelerin ilk sırasında, ABD’nin Teksas eyaletinde bulunan Ünlüler Müzesi’ndeki ‘Hamamböceği Salonu’ yer alıyor. Listenin 6’ncı sırasında ise, Avanos’taki ‘Saç Müzesi’ var. Çömlek ustası Galip Körükçü ’nün koleksiyonunun sergilendiği müzede, otuz bine yakın farklı kişinin saçı bulunuyor.

İşte en ‘garip’ 15 müze:

1. ABD’nin Teksas eyaletindeki Dallas kentinin Plano semtinde bulunan Ünlüler Müzesi’ndeki Hamamböceği Salonu

2. Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’deki Sulabh Uluslararası Tuvalet Müzesi

3. Hollanda’nın başkenti Amsterdam’daki İşkence Müzesi

4. ABD’nin Georgia eyaletindeki Columbus kentinde bulunan Beslenme Çantası Müzesi

5. Fransa’nın başkenti Paris’teki Lağım Müzesi

6. Nevşehir’deki Avanos ilçesinde bulunan Saç Müzesi

7. İngiltere’nin Lancashire kentindeki Çim Biçme Makinesi Müzesi

8. Çin’in başkenti Pekin’deki Musluk Suyu Müzesi

9. ABD’nin Wisconsin eyaletindeki Horeb Dağı’nda bulunan Hardal Müzesi

10. ABD’nin Kansas eyaletindeki La Crosse kentindeki Dikenli Tel Müzesi

11. Belçika’nın başkenti Brüksel’deki Ünlülerin İç Çamaşırları Müzesi

12. ABD’nin Arizona eyaletindeki Sahuarita’daki Titanyum Füze Müzesi

13. ABD’nin Minnesota eyaletindeki Austin kentinde bulunan Spam Yiyecekleri Müzesi

14. İngiltere’deki Cumberland Kurşun Kalem Müzesi

15. ABD’nin Kalifornia eyaletindeki Burlingame’de bulunan Pez Şekerleri Müzesi

Fotoğraf Altı: Chez Galip Körükçü ‘nün Saç Koleksiyon Müzesi

Naci İŞLER/Kapadokya Gündem-