CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2025 yılı bütçe teklifinde son konuşmacı olarak gece yarısından sonra yaptığı konuşmada ülke tarımının halini anlattı. Gürer, “Sümerler ‘in güzel bir atasözü var: 'Gümüşü ve altını olanlar, öküzü, koyunu ve arpası olanların kapısında bekler.' diyor. Tarım, bu ülkenin en önemli ve herkesin de ciddi olarak üzerine düşünmesi, eğilmesi gereken bir alan.” diye sözlerine başladı.
ÇİFTÇİ BANKALARA KREDİ BORCU 784 MİLYAR LİRA
CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman, Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, “Değerli arkadaşlar, şu anda bankalara çiftçilerimizin kredi borcu 784 milyar lira; borcu olmayan çiftçi yok. Peki, 2025 yılı bütçesinde millî gelirin yüzde 1'i olan 615 milyar liranın kanuna göre çiftçiye verilmesi gerekirken ayrılan destek de 135 milyar lira. Yani siyasi iktidarın tarıma bakışı, çiftçinin ve besicinin içinde bulunduğu durumu dikkate almıyor; ithalatçı bir anlayışla ülkenin tarımını yönetiyor.” dedi.
TEMEL GIDA ÜRÜNLERİ İTHAL EDİYORUZ
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Bakınız, değerli arkadaşlar buraya gelen arkadaşınız diyor ki: "Türkiye tarımda net ihracatçı." Güzel; narenciye, fındık, kayısı, kuru üzüm, domatesi ihraç ediyoruz ama bakın, neleri -bunlar bakanlığın kendi sitesindeki bilgiler- ithal ediyoruz: Kırmızı mercimek; üretimimiz 424 bin ton, ithalat 869 bin ton, 496 bin ton da ihraç ediyoruz; kendi kendine yeterlilik yüzde 85. Bunun tohumunu Kanada'ya biz verdik, şimdi, Kanada'dan, Kazakistan'dan, Rusya'dan, Avustralya'dan kırmızı mercimek alıyoruz. Kuru fasulye... Yani "Kuru fasulye ithal edilir mi?" diye düşünebilirsiniz, -Bakanlığın resmî sitesi- üretim 240 bin ton, ithalat 126 bin ton, kendi kendine yeterlilik yüzde 91,4. İthalat yaptığımız ülkeler Mısır, Arjantin, Kanada, Kırgızistan. Yine Bakanlığın verisinde çeltik üretimi 9 bin ton, ithalat 772 bin ton, kendi kendine yeterlilik yüzde 74,3. Pirinçte de dışa bağımlıyız, çeltikte de. Bulgaristan'dan, İtalya'dan çeltik, Çin'den, Vietnam'dan, Hindistan'dan da pirinç ithal ediyoruz. Bir başka ürün ayçiçeği. Ayçiçeğinde üretim 2 milyon 200 bin ton, ithalat 5 milyon 830 bin ton, kendi kendine yeterlilik yüzde 51,3. Dünyada ayçiçeği ithalatında 2'nci sıradayız, bitkisel ham yağında da ürettiğimiz kadar ithal ediyoruz. Buğday üretimimiz 22 milyon tona çıkmasına rağmen ithalat 12 milyon ton. Bunun bir bölümü DİR kapsamında un ve makarna olarak da ihraç ediliyor ama biz diyoruz ki niye bunu kendi çiftçimiz üretmiyor, niye 3,5 milyon hektar tahıl üretim alanımız ortadan kalktı? Rusya'dan, Ukrayna'dan, Moldova'dan geliyor, burada kendi kendine yeterlilik yüzde 96. Yani Anadolu coğrafyasında buğdayın yüzde 96'sını üretir hâle gelmişiz, diğeri ithalat. Bunlar Bakanlığın verileri. mısırın üretimi 9 milyon tondu, geçen yıl uygulanan politikayla bu yıl o da düştü, ithalat 2 milyon ton, kendi kendine yeterlilik yüzde 85. Yine, Bakanlığın verisi, soya, üretim 138 bin ton, ithalat 2 milyon 888 bin ton, kendi kendine yeterlilik yüzde 5,2. Değerli arkadaşlar, pamuk, beyaz altın; Çukurova'da, Ege'de pamuk çok önemli bir değerdi, Adalet ve Kalkınma Partisinin uyguladığı yanlış tarım politikalarıyla şu anda bir 1 milyon 18 bin ton üretiyoruz, 912 bin ton da ithal ediyoruz Amerika'dan, Brezilya'dan, Yunanistan'dan, Azerbaycan'dan. (CHP sıralarından alkışlar) Son olarak, arpayı örnekleyeyim. Çay ile şeker de var, onları da söyleriz ama süremiz bitmek üzere. Arpa üretimi 8 milyon 500 bin ton, ithalat 2 milyon 264 bin ton, kendi kendine yeterlilik yüzde 90. Şekerde özelleştirmeden önce Türkiye kendi kendine yetiyordu, şeker fabrikaları özelleştirildikten sonra şekerdeki kendi kendine yeterliliğimiz de yüzde 91,1'e düştü ve insan tüketimi için 2 milyon 867 bin ton şekerimiz var şu anda. Bakın, çayda da değerli arkadaşlar, bu ülke çay ülkesi, bunda da yeterliliğimiz Bakanlık sitesinde yüzde 97,9 yazıyor; hepsine girip bakabilirsiniz, biz verileri Bakanlık sitesinden alıyoruz.” diye konuştu.
GİRDİLER ARTIYOR, ET FİYATI ARTIYOR
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, girdi fiyatlarındaki artışa da dikkat çekti. Gürer, “Gübrede 2020 yılında 2.140 lira olan DAP gübrenin şu anda bayi fiyatı 24 bin lira. Üre gübre 2020 yılında 1.860 liraydı, şu an 16.500 lira. 'On yılda 10 milyon hayvan ithal ettik, Avrupa'da 1'inciyiz.' diyorsunuz. Et fiyatından fakir fukara, garip gureba gidip et alamıyor. Onun için bu verilerin tamamı size ait veriler. Biz diyoruz ki gelin, tarıma sahip çıkalım. Bu ülkede tankın, topun, silahın olabilir. Eğer gıdan yoksa o savaşı kazanamazsın.” diye sözlerini tamamladı.
