Nevşehir’in Kozaklı ilçesine bağlı Abdi Köyü’nde; örf, adet, ve yaşam tarzlarıyla Türkmenlerin gelenek ve görenekleri korunuyor.

Nevşehir Kent Haber Gazetesi olarak günlük köyler hakkında geniş bilgilere yer vermeye devam ediyoruz. Bugün ki sayımızda ele aldığımız köy, Abdi Köyü oldu.

Abdi, Nevşehir’in Kozaklı ilçesine bağlı bir köydür. Köyün adı 1907 yılından beri aynıdır. Nevşehir iline 65 km, Kozaklı ilçesine 15 km uzaklıktadır. Köy nüfusu 2020 yılında 185 olarak kayıtlara geçmiştir.Köyde erkek ve kadın nüfusu neredeyse eşittir. Erkek nüfus 92, kadın nüfus ise 93 tür.

Köy adını Abdi Koca’dan almıştır

Abdi Köyü adını, Abdi Kocadan aldığı bilinmektedir. Rivayete göre yıllar önce iki kardeş, bugün Abdi Köyü sınırları içerisinde bulunan Kızılgedik’e yerleşir, bir diğeri olan Abdi Koca da köyde bulunan tepenin güneyine yerleştiği söylenir. Köye ilk yerleşenler arasında olan Abdi Koca köye adını vermiştir.

Türkmen gelenekleri görülmektedir

Oğuzların Bozok boyundan Afşarların bir alt kolu olan Herikli Türkmenlerinin yaşadığı Abdi köyü, 1954 yılında Kozaklı'nın ilçe olmasına kadar Nevşehir'in Avanos ilçesine bağlı olarak kalmıştır.  Köyün gelenek, görenekleri Türkmelerin bütün Türkiye'deki geleneklerinden pek farklı değildir. Misafire büyük hürmet gösterilir. Doğum, sünnet, askere uğurlama, nişan, düğün ve ölüm gibi hayatın geçiş dönemlerinde Türk kültürünün güzel bir örneğini olarak yeni biçimlerde devam ettirilmeye çalışılmaktadır.

Abdi köyünde, 11. yüzyıla ait Divanü Lügati't Türk'te kaydedilmiş olan katmaş(katma-aş), sütlaş(sütlü-aş) döğmeç, topaklama, sızgıt gibi yemek ve yiyecekler hala yapılmaktadır. Düğünlerde, sin sin, tura, gibi oyunlar oynanmaya devam etmektedir.

Köylünün kalıplaşmış sözleri var

Göktürk Türkçesi dönemindeki "Tanrı" sözü halk ağzındaki bazı beddua, deyim ve kalıp ifadelerde "Tanrı canını alsın" şeklinde yaşamaktadır. Köydeki "keşik" sözü sıra anlamının dışında bir çeşit birlikte iş görme yani imecedir.

Yas törenlerinde "saç yolmak", "yüz ve yaka yırtmak" adetlerine bilhassa kadınlar arasında rastlanılmaktadır. Abdi Köyündeki Türkmenler Sünni-Hanefi mezhebindedirler. Kuvvetli bir İslami hayat ve Türklük şuuruna sahip olan ve bir ara Dulkadirli ve Bozulus içinde de kalan Herikli Türkmenleri, Nevşehir ve Kırşehir'deki köy, kasaba ve şehir merkezlerinde özlerini muhafaza ederek hayatlarını sürdürmektedirler. Abdi köyü de sadece Türkiye'de değil, aynı zamanda Türkistan'daki Türkmen geleneklerinin yaşatıldığı bir Oğuz köyüdür.

Ekonomi, tarım ve hayvancılığa dayanıyor

Herikli Türkmenleri, çoğunlukla tarım ve hayvancıkla geçimlerini temin ederlerdi. Dolayısıyla Abdi Köyü'nün ekonomisinin de önemli bir kısmı tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Küçükbaş hayvancılık, özellikle koyun yetiştiriciliği 1970’li yıllara kadar önemli bir geçim kaynağıydı. Ancak yurt dışına işçi olarak gitme, hızlı şehirleşme ve genç nüfusun başka iş alanlarına yönelmesi, tarım ve hayvancılığın etkili bir geçim kaynağı olarak devamını zorlaştırmıştır. Sulanabilen tarım arazisi oldukça azdır. Hububat üretimi özellikle buğday tarımda büyük yer tutmasına rağmen günümüzde yeterli bir geçim kaynağı olarak nitelendirilmesi mümkün değildir. Az miktarda ayçiçeği ve pancar ekimi de yapılmaktadır. Aile sebzeciliği, bağcılık ve meyvecilik ekonomik değer ifade etmediği için bitmiştir. 1980 ve 1990'lı yıllarda ikinci el traktör ticareti canlanmışsa da günümüzde önemini kaybetmiştir.

Köy toprakları verimsiz

Köy düz bir alanda kurulmuştur. Çalıbalma ve Bozat adlı iki dere ve onların oluşturduğu vadi dışında geniş düzlükler fiziki coğrafyayı teşkil eder. Bitki örtüsü olarak bozkırda yetişen ve gündönümüyle birlikte sararan otlar ve geven dışında tabii bitki örtüsü bulunmamaktadır. Dere boylarındaki söğüt ve kavak ağaçları ile köy içindeki son yıllardaki ağaçlandırma dışında, yeşilliğe rastlanmaz. Ekilebilir toprakların yüzde doksanında ancak kuru tarım yapılmaktadır. Abdi Köyü, verimsiz tarım topraklarına sahiptir. Kaldırım tabir edilen eski ticaret yollarından biri köyün yakınlarından geçmektedir. Günümüzde Kozaklı ilçe merkezi ile Nevşehir, Kayseri ve Ankara'ya bağlayan asfalt yol güzergahına bağlıdır. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk geçen karasal iklim görülmektedir. Eskiden derelerin gürül gürül aktığı köyde son yıllarda büyük bir kuraklık yaşanmıştır.

Köy, çevre illere ve yurtdışına göç veriyor

Abdi Köyü ahalisinin büyük ekseriyeti Kayseri, Nevşehir ve Kırşehir gibi civar iller ile bir kısmı da Ankara, İstanbul ve İzmir gibi büyük şehirlere göç etmişler. Küçük esnaflık, memuriyet ve işçi olarak hayatlarını kazanmaktadırlar. Abdi Köyünden pek çok kimse de yurtdışında Almanya, Hollanda, Fransa ve Belçika'da işçi ve küçük ölçekli işletmeci olarak çalışmaktadır.

naciisler@kapadokyagundem.com